"Sesteş sözcükler" de denir. Yazılışları ve okunuşları, yani sesleri aynı olduğu halde, farklı anlamları, farklı kavramları karşılayan ve birbirlerine yan anlamlılıkla da bağlı olmayan sözcüklerdir ve anlamları ancak cümle içinde kullanıldıklarında belli olur.
yol (bir yerden bir yere ulaşmak için üzerinde yürünen yer) -- yolmak (çekip koparmak)
yüz (doksan dokuzdan sonra gelen sayı -- yüzmek ( suda ilerlemek) -- yüzmek ( derisini soymak)
el (yabancı) -- el (organ)
Not: Bir söcüğün temel anlamı ile başka bir sözcüğün yan anlamı arasında, sesteşlik aranmaz.
Örneğin: "Karabatak suya daldı" cümlesindeki 'dalmak' eylemi ile "Uzmanlığını hangi dalda tamamladı" cümlesindeki 'dal' sözcüğü sesteş değildir. Zira ilk cümledeki 'dal-' temel anlamı ile, ikinci cümledeki 'dal' ise yan anlamıyla kullanılmıştır. Bu iki sözcük, anlamca bir ilişki içerisinde olmasalar bile, ikiside temel anlamda kullanılan sözcükler olmadığı için, sesteşlik aranmaz.
Aynı şekilde bir sözcüğün temel anlamı ile mecaz anlamı arasında da sesteşlik özelliği aranmaz. Örneğin: "kuru otlar" tabirindeki 'kuru' sözcüğü temel anlam, "Kuru bir anlatımı vardı" cümlesindeki 'kuru' sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır. Bu iki sözcük arasında sesteşlik ilişkisi yoktur.
Not: Düzeltme işareti kullanılmış olan sözcükler, sesçe benzerliklerini yitirdikleri için, sesteşlik özellikleri olmaz.
yar -- yâr
kar -- kâr
adet -- âdet ... gibi sözcükler, sesteş değildir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder