Sıfat

İsimleri niteleyen ya da belirten sözcüklerdir. Bir sözcüğün sıfat olabilmesi için ismin önüne gelerek onu nitelemesi yada belirtmesi gerekir: yaşlı adam, bir araba, küçük çocuk, kırmızı kapı... gibi. Sıfatlar temelde iki grupta incelenirler:

Niteleme Sıfatları: Önüne geldikleri ismi durum, renk ve biçim açısından nitelerler ve isme sorulan "nasıl" sorusunu cevaplarlar: genç kız, yeşil atkı, düz çizgi... gibi.
Niteleme sıfatları çekim eki alarak veya almadan niteledikleri ismin yerini tutacak şekilde kullanılabilirler. Bunlara 'adlaşmış sıfat' denir: " çürükler (çürük meyveler), gönüllüler ( gönüllü öğrenciler), " .
"İhtiyar adam, evden çıktı.   /   İhtiyar, evden çıktı." gibi.
Niteleme sıfatlarında, anlamın kuvvetlenmesi için pekiştirme yapılabilir. Bunun için, sıfat olan sözcüğün ünlüye kadarki ilk hecesi alınır, daha sonra “m, p, r, s” harflerinden uygun olanı getirilir. En son da sıfat olan sözcük tekrar yazılır: "tertemiz, bembeyaz, upuzun, yemyeşil".. gibi. Ya da sıfat olan sözcüğün tekrar edilmesi ile yapılır: "çeşit çeşit, uzun uzun, derin derin"... gibi.
Niteleme sıfatlarında, sıfatın başına daha, en, çok, pek, .. gibi sözcükler getirilerek sıfatlarda derecelendirme yapılabilir: daha uzun yol, en kısa çubuk, çok akıllı adam... gibi.
Niteleme sıfatlarında, sıfatın sonunda "-cik, -ce, -mtrak, -msı" ekleri getirilerek sıfatlarda küçültme yapılabilir: küçücük ev, mavimsi deniz, yeşilimtrak göz, güzelce kız... gibi.

Belirtme Sıfatları: Önüne geldikleri ismi işaret, sayı, soru ve belgisizlik yönüyle belirten sıfatlardır.
İşaret Sıfatları: İsme işaret eder, onu işaret yönüyle belirtirler. "bu, şu, o, öteki, beriki, öbür" işaret sıfatlarıdır: bu bebek, şu bardak, o telefon, öteki kapı, beriki yatak, öbür sandalye... gibi.
Not: İşaret sıfatlarından sonra virgül kullanılmaz. Eğer işaret sözcüğünden sonra virgül kullanılmışsa o sıfat değil zamirdir.
Sayı Sıfatları: Önüne geldikleri ismin sayısını belirten sıfatlardır: üç elma, altışar kalem, onbeşinci sayfa.. gibi. Sayı sıfatları dörde ayrılırlar:
Asıl sayı sıfatları: İsme sorulan "kaç" sorusunun cevabını veren sıfatlardır: yedi gün, iki sene, on kişi... gibi.
Sıra sayı sıfatları: İsme sorulan "kaçıncı" sorusunun cevabını veren sıfatlardır ve sayılara "-ncı, -nci, -ncu, -ncü" ekleri getirilerek yapılırlar: yedinci gün, ikinci ay, on birinci sayfa... gibi.
Üleştirme sayı sıfatı: İsme sorulan "kaçar" sorusunun cevabını veren sıfatlardır ve sayılara "-ar, -er" eki getirilerek yapılırlar: beşer ceviz, birer çikolata, onar bilye... gibi.
Kesir sayı sıfatları: Varlıkların parçalarının, bütüne olan oranlarını gösteren sıfatlardır: üçte bir hisse, yarım ekmek.. gibi. Soru sıfatları: Verilen cevabın sıfat olduğu sorulardır. Adları soru yoluyla belirtirler yani anlamca tamamlarlar. "nasıl, kaçar, kaçıncı, kaç, hangi, ne kadar, ne" soruları, soru sıfatlarıdır.
"kaç kitap --> üç kitap   /   hangi yol --> şu yol" .. gibi.
Belgisiz Sıfatlar: Adları belirtirken kesinlik bildirmeyen sıfatlardır. "birkaç masa, birçok öğrenci, kimi uzmanlar, çoğu insanlar, bazı anneler, bütün sabahlar, tüm dünya, başka konu, bir takım aletler, her öğretmen, hiçbir doktor, herhangi makas".. gibi.
"Bir gün sonra gelecek." cümlesinde "bir" sayı sıfatıdır ancak "Elbet bir gün gelir." cümlesindeki "bir" belgisiz sıfattır.