Bileşik Cümle

Bir temel cümle ile ona bağlı bir yan cümleden ya da  içcümleden oluşan söz dizilerine denir. Üç grupta incelenir:

Girişik - bileşik cümle: Bir temel cümle ile ona bağlı en az bir yan cümlecikten oluşan cümlelerdir. Bu yan cümlecikler fiilimsilerle kurulur ve temel cümlenin bir öğesi durumundadır. Yan cümleciği bulmak için en kestirme yol cümleyi öğelerine ayırmak ve hangi öğenin içinde fiilimsi olduğunu bulmaktır. İçinde fiilimsi olan öğe, yan cümleciktir.

"Öğretmen, öğrencilerin anlamadığı konuları tekrarlıyordu."
tekrarlıyordu - yüklem
tekrarlayan kim? öğretmen - özne
öğretmen neyi tekrarlıyordu? öğrencilerin anlamadığı konuları (yan cümlecik) - belirtili nesne
                                                                 fiilimsi

"Maçı heyecanla izleyen öğrenciler yüksek sesle bağırarak takımlarını destekliyorlardı."
destekliyorlardı - yüklem
destekleyen kim? maçı heyecanla izleyen öğrenciler (yan cümlecik) - özne
                                                   fiilimsi
maçı heyecanla izleyen öğrenciler neyi destekliyorlardı? takımlarını - belirtili nesne
nasıl destekliyorlardı? yüksek sesle bağırarak ( yan cümlecik) - zarf tümleci
                                                       fiilimsi

"Okuduğum kitapları yarın size getireceğim."
getireceğim - yüklem
getirecek olan kim? ben - gizli özne
neyi getireceğim? okuduğum kitapları (yan cümlecik) - belirtili nesne
                            fiilimsi
okuduğum kitapları ne zaman getireceğim? yarın - zarf tümleci
okuduğum kitapları yarın kime getireceğim? size - dolaylı tümleç

İçiçe bileşik (kaynaşık) cümle: Başka birinden aktarma söz içeren cümlelere denir. Böyle cümlelerde aktarma söz içcümle görevindedir ve içcümle temel cümleye bağlıdır, onun öğesi durumundadır.
 "Büyükbabam, 'Sait Faik'i okumalısınız.' diyordu."
 "Bize, onlar erkenden gittiler, dedi."

Koşullu bileşik cümle: Bir temel cümle ve ona bağlı bir koşul cümlesinden meydana gelen cümlelerdir.
"Çocuklar uyursa, dışarı çıkabiliriz."
"İyi para kazanırsam size yardım edeceğim."
"Uslu durursan sana dondurma alacağım."