Cümlelerde kullanılan sözcükler, belli kurallara göre bir araya gelirler ve cümlede kullanılan her bir sözcüğün belli görevleri vardır. Bu görevli sözcüklere 'öğe' denir. Öğeler 'ana öğeler' ve 'yardımcı öğeler' olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ana öğeler 'özne' ve 'yüklem' , yardımcı öğeler ise 'nesne' ve ' tümleç'tir.
"Ben bu sabah öğretmene hasta olduğumu söyledim."
özne z.tümleci d.tümleç belirtisiz nesne yüklem
Ana Öğeler
Yardımcı Öğeler
Cümlenin öğeleri bulunurken bazı kurallar uygulanır.
- Cümlenin öğeleri bulunurken "YÖNT" sırasının uygulanması, öğe bulmayı kolaylaştırır. Buna göre önce yüklem, sonra özne, sonra nesne, en son tümleç aranmalıdır.
- Öğeler bulunurken tamlamalar, deyimler, kalıplaşmış söz grupları, bileşik fiiller bölünmez. Bu söz grupları bir bütün olarak öğe içine alınır.
- Bağlaçlar, ünlemler ve hitaplar, eğer bir söz grubu içinde değillerse, cümlenin öğesi olmazlar, çözümleme dışında kalırlar.
- Öğelerine ayrılacak olan devrik cümle, kurallı cümle haline getirilirse, öğeleri daha kolay bulunur.
- Soru cümlelerinde bulunacak öğe, cevap cümlesinde o öğeye denk gelen sözcük ya da sözcük grubudur. Yani soru cümlesi cevap cümlesine çevrilirse öğeleri daha kolay bulunur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder